فقیه کسی است که قوه و نیروی فعلی برای استخراج احکام شرعی از منابع اولیه آن (کتاب سنت ، اجماع و عقل) را داشته باشد .
ولایت فقیه یعنی تصدی و اداره جامعه اسلامی به وسیله فقیهی مدیر ، مدبر ، سیاستمدار ، هوشمند ، امانتدار و عادل .
هدف امامت و رهبری

امامت و رهبری برای نجات مردم از شرک ، ظلم ، جهل و تفرقه است ؛ و تلاش امامان معصوم (ص) هم برای کسب قدرت به جهت پیاده کردن و اجرای احکام و قوانین الهی بود . امامت در اسلام پُست نیست ، مسؤلیت است و امامان در زندگی شخصی خود در خوراک ، پوشاک و مسکن همانند دیگر مردم بودند و به هنگام لزوم مانند دیگران در دادگاه حاضر می شدند ، کار می کردند و هیچ گونه مزایای فوق العاده ای نداشتند . اصوا عقائد.
 ابن عباس می گوید: خدمت حضرت علی (ع) رسیدم امام مشغول وصله زدن کفش خود بود . امام پرسید قیمت این لنگه کفش چقدر است ؟ گفتم ارزشی ندارد . امام (ع)فرمود: به خدا سوگند همین لنگه کفش نزد من بیشتر از حکومت بر شما ارزش دارد مگر آنکه حقی را به پا دارم یا باطلی را از بین ببرم . نهج البلاغه خطبه 33

دلایل اثبات ولایت فقیه

ولایت فقیه یکی از انواع ولایت تشریعی است . در عصر غیبت فقیه جامع الشرایط عهده دار ولایت رهبری جامعه اسلامی می گردد . و این از بدیهیات و ضروریات عقلی است . امام خمینی ره می فرماید : « ولایت فقیه از موضوعاتی است که تصور آنها موجب تصدیق می شود و چندان به برهان احتیاج ندارد . به این معنا که هر کس عقائد و احکام اسلامی را حتی اجمالا دریافته باشد چون به ولایت فقیه برسد و آن را به تصور در آورد ، بی درنگ تصدیق خواهد کرد و آن را ضروری و بدیهی خواهد شناخت » اما برای روشن تر شدن مسئله به طرح دلایل عقلی و نقلی اثبات ولایت فقیه می پردازیم .

 دلیل عقلی

اثبات عقلی ولایت فقیه مبتنی بر بیان چند مقدمه بدیهی و مورد قبول همه است ، که با کنار هم قرار دادن این مقدمات هر عقل سلیمی به ضرورت ولایت فقیه اذعان می کند .
1. تمامی احکام الهی و دستورات اسلام اعم از عبادی ، سیاسی ، اجتماعی ، فرهنگی ، اقتصادی و ... که بر پیامبر نازل شده و در زمان حضور ائمه (ع) باقی بوده در زمان غیبت نیز باقی و لازم الاجراست . زیرا پیامبر اسلام (ص) آخرین پیامبر و دین اسلام آخرین و کاملترین ادیان است .
2 . حکومت جزء بافت اسلام بوده و عدم تشکیل آن مساوی با تعطیلی بیشتر احکام الهی خواهد بود .
3 . در بینش اسلامی ، مراجعه به حاکمان طاغوتی برای احقاق حق و رفع مخاصمه ممنوع و حرام است تا آنجا که گرفتن حق مسلم خود توسط حکم حاکم طاغوتی نا مشروع است .
4 . برای حاکم در حکومت اسلامی شرایطی از جمله ؛ فقاهت ، عدالت ، مدیریت و ... معین شده و اگر کسی با نداشتن آن شرایط متصدی امور مسلمانان شود ، به عنوان حاکم طاغوتی محسوب می شود .
5 . از حکم خدای حکیم به دور است که بندگان را حیران و سر گردان باقی گذارد تا در هرج و مرج بسر ببرند و در نهایت طعمه دست گرگ صفتان فرعونی و طاغوتی شوند . 

با توجه به مقدمات پنجگانه فوق هر عقل سلیم و به دور از اغراض شخصی و تعصبات خام و جاهلانه حکم می کند که وجود ولی فقیه در رأس جامعه به منظور اجرای احکام و قوانین حیات بخش اسلام ضرورتی انکار ناپذیر است .

دلایل نقلی

در اثبات ولایت فقیه ، روایات و احادیث فراوانی وجود دارد که به جهت اختصار به بیان دو مورد اکتفا می شود :
امام زمان (عج) در جواب سوال یکی از شیعیان می فرماید :
و اما الحوادث الواقعه فارجعوا فیها الی رواة حدیثنا فانهم حجتی علیکم و انا حجة الله علیهم
در حوادث و پیشامد ها به راویان حدیث ما رجوع کنید ، زیرا آنها حجت من بر شما و من حجت خدا بر آنها هستم(وسائل الشیعه)
 منظور از « حوادث واقعه » مسائل و احکام شرعی نیست ، چون لزوم مراجعه به فقها در احکام شرعی از مسلمان است و امر تازه ای نیست ، حتی در زمان حضور ائمه(ع) نیز مردم به دستور خود آنان ، به فقها رجوع می کردند . بلکه منظور از «حوادث واقعه» پیشامدهای اجتماعی و سیاسی و گرفتاری هایی است که در جامعه اسلامی رخ می نماید .
همین طور منظور از « راویان حدیث » تنها گویندگان آن نیست ، بلکه فقهائی هستند که بتوانند از طریق جهاد ، راه حل مناسبی را معرفی کنند .
امام حسین(ع) در خطابه مشهور خود در « منا » علما را مورد خطاب و عتاب قرار داده و با سرزنش آنان به خاطر از دست دادن حکومت و واگذاری آن به ستمگران می فرماید:
مجاری الامور و الاحکام علی ایدی العماء بالله الامناء علی حلاله و حرامه
اداره جامعه و اجرای احکام به عهده دانشمندان الهی است که در حلال و حرام خدا امین هستند .
از این سخن و دیگر روایات استفاده می شود که در زمان غیبت امام زمان (عج) ولی فقیه عهده دار زعامت و ریاست جامعه اسلامی است . چنانکه در انقلاب شکوهمند اسلامی ، حضرت امام خمینی ره به عنوان فقیهی جامع الشرایط که حقیقتا مدیری مدبر ، سیاست مداری هوشمند ، جامعه شناسی دقیق ، عالمی عادل و عامل و ... بود ، دست به تشکیل حکومت زد و با اعمال تمام اختیارات حکومتی رسول الله (ص) و ائمه معصومین برای نخستین بار حکومت اسلامی را در زمان غیبت پایه گذاری نمود و حضرت آیت الله خامنه ای در ادامه راه آن امام بزرگوار ، علم ولایت امر مسلمین را با همان شکوه و عظمت به دوش گرفت و به جهانیان تفهیم نمودند که اسلام در همه زمانها برای اداره زندگی فردی اجتماعی بشر نامه و طرح دارد و قادر به اداره جامعه می باشد .